Page 22 - فصل سوم-بناها، آثار و اشیای باستانی و تاریخی/ استان کردستان
P. 22
/21استان کردستان
خیابان کشاورز است و تا حدود زیادی بهلحاظ قرارگیری تالار رو به باغ ،شبیه عمارت وکیلالممالک است (همان:1392 ،
.)324-328
.6عمارت امینالاسلام
عمارت امینالاسلام ازجمله عمارتهای تاریخی بهجایمانده در محلة قدیمی قطارچیان سنندج است .بنا در اواخر دورة
زندیه و اوایل دورة قاجار با مساحت 2500مترمربع بنا شده است که حدود هشتصد مترمربع آن در اثر احداث طرح بلوار
کردستان در سال 1374از بین رفته است .این بنا شامل سردر عمده با طاق و قوس شاهعباسی و سکوهایی در دو طرف با
عناصر مهم سردرسازی خانههای دورة قاجار است و استادکاران سنندجی در آن دو اشکوب با طرح و سبک معماری ایرانی
ساختهاند که اینک فقط بخش مسکونی ضلع جنوبی آن سالم مانده و بقیة بنا بهطور کامل از بین رفته است .از این بنا فقط
تصاویری باقی مانده است .بنا شامل سردر اصلی با دو اشکوب شمالی ،شرقی ،اتاقهای متعدد مسکونی ،تشریفاتی ،خدماتی،
حیاط ،آبنما و فضای سبز بود .تزئینات بنا شامل نماسازی آجری با گرهچینی خفته راسته ،خطوط بنایی ،شمسههای ششپر
و هشتپر ،قوسهای کمانی ،ابرویی ،پاتو ،تخت ،خوانچههای ساده و مرکب نماسازی شده است .ارسیها با طرحهای متنوع
و همچنین طرحهای آجرکاری زیبا ،از ویژگیهای بارز این ساختمان است .این بنا تا قبل از تخریب و بلوارکشی در مسیر
محلة پل امینالاسلام ،بازار قطارچیان و بازار مقابل خانة خان خانان بود (همان .)152 :1393 ،این بنا اکنون تغییر کاربری داده
و محل بنیاد ایرانشناسی ،شعبة استان کردستان است.
.7عمارت خورشیدلقا خانم
این بنا در محلة قدیمی سرتپوله سنندج واقع شده است .به اعتقاد و نقل قول شفاهی ،برخی این عمارت را بخشی از
عمارت مشیردیوان میدانند که اکنون در ضلع جنوبی آن قرار دارد .نقشة بنا مستطیلشکل و در دو طبقه است.
ساختوسازهای این عمارت در سه طرف حیاط ایجاد شده است .سازة آن عمدتاً آجری و پوشش سقف آن چوبی است.
بخش اصلی فضای این ساختمان در ضلع جنوبی آن است که شاهنشین و ارسی هفت لنگه دارد و با بخش بیرونی عمارت
ملالطفالله شیخالاسلام مقایسه میشود .ارسی آن هفت لنگه است و ازجمله بزرگترین ارسیهای سنندج بهحساب میآید
که درحال از بین رفتن است .دسترسی به بنا در گذشته ازطریق عمارت مشیردیوان میسر بود؛ اما درحالحاضر د ِر جداگانهای
به داخل کوچه باز میشود که در گذشته وجود نداشت .همچنین استفاده از این بنا در هنگام ساخت ،مسکونی بود و در زمان
ناصرالدینشاه قاجار حالت مسکونی – اداری پیدا کرد که متعلق به دختر مشیر وزیر یعنی خورشیدلقا خانم بود .بعدها با
جدایی خانوادهها و مسدود شدن راه ورودی از عمارت مشیر ،این منزل از مجموعة مشیر جدا و مدخل جداگانهای در آن
ایجاد شد .این بنا شامل شاهنشین ،ایوان و چهار اتاق دیگر در اطراف این دو قسمت و مطبخ و دو اتاق خصوصی در اضلاع
شرقی و غربی است .در حال حاضر بهجز ارسی هفت لنگه و چند ارسی کوچکتر ،تزئینات خاصی در آن باقی نمانده است
