Page 12 - فصل ششم-ورزش و بازی های محلی/ استان کردستان
P. 12
ورزش و بازیهای محلی12/
جوراب و یک سکة فلزی کوچک نیاز است .پانزده جوراب یادشده را بر روی زمین بهشکل تقریباً دایرهای چیده و یک
نفر از گروه شروعکننده با مهارت و زیرکی خاصی ،سکه را در مشت خود جای میدهد و به زیر تمامی جورابها میبرد و
زیر یکی از آنها جای میدهد تا اعضای گروه مقابل نتوانند تشخیص دهند که سکه زیر کدام جوراب است .شخصی که قصد
دارد سکه را زیر جورابها پنهان کند ،در حال پنهان کردن سکه با حرکات چشم و نگاه کردن به چشم افراد گروه مقابل و
حرکات خاص دست ،سعی در فریب گروه مقابل دارد .گروه مقابل به شور نشسته و تصمیم میگیرند که سکه در زیر کدام
جوراب است .بعد ازنظرخواهی از تمامی اعضا ،جوراب مشخص میشود که در اصطلاح به آن «ضم َنه» میگویند .بعد از
برداشتن جوراب موردنظر ،اگر سکه زیر آن باشد ،از اصطلاح «گل» زدن استفاده میکنند و پانزده امتیاز از این حدس درست
بهدست میآورند و سکه بهدست آنها میافتد؛ اما اگر حدس اول آنها درست نباشد اعضای این گروه حداقل یک انتخاب
دیگر دارند .دوباره بعد از مشورت اعضا یک جوراب دیگر انتخاب میشود و اگر سکه زیر جوراب دومی باشد به آن در
اصطلاح «براگل» میگویند و از این انتخاب نیز امتیاز کامل که همان پانزده امتیاز است را میگیرند؛ اما اگر سکه زیر جوراب
دوم نیز نباشد ،اعضای گروه بهترتیب یکبهیک تمامی جورابها را برمیدارند .با پیدا شدن سکه این روند متوقف شده و
به تعداد جورابهای برداشتهشده که سکه زیر آن نبوده به این گروه امتیاز منفی تعلق میگیرد .اگر در همان دو حدس اول
سکه پیدا شود جای دو گروه عوض میشود و در غیر این صورت تیمی که موفق به انجام این کار نشود امتیازی نیز کسب
نمیکند .حداکثر امتیاز لازم برای برندهشدن این بازی ،دویست امتیاز است .امروزه در شهرهای مختلف استان و با همکاری
مسئولین ،گروههای مختلفی در سالنهای ورزشی جمع شده و به رقابت میپردازند.
قو َلنجان :در این بازی تعداد بازیکنان باید زوج باشند؛ بدینصورت که بازیکنان دو نفر ،دو نفر ازنظر قد و وزن یکدیگر
را انتخاب میکنند و پشتشان را به هم چسبانده و دستهایشان را زیر بغل هم قفل میکنند .یکی از آنها بهطرف زمین خم
شده و دیگری رو به آسمان است .نفری که خم شده از نفری که رو به آسمان است میپرسد که« :آسمان چه رنگی است؟»،
او جواب میدهد« :قازی قلنگ است» .سپس نفر بالایی از نفر زیرین همین سؤال را میپرسد و او جواب میدهد که« :شهر
فرهنگ است» .سپس نفر زیرین به نفر بالایی میگوید« :از کجا بندازمت پایین؟ از زمین یا آسمان؟» .نفر بالایی در پاسخ
میگوید« :از آسمان» .در ادامه ،نفر زیرین از سمت چپ خود وی را به زمین گذاشته و اگر بگوید از زمین او را بهآرامی به
زمین گذاشته و بازی با دو نفر دیگر ادامه مییابد .این بازی شباهت زیادی به همان بازی آفتابمهتاب دارد که در سایر
نقاط ایران انجام میشود.
توپان قار (توپبازی) :وسایل موردنیاز این بازی عبارتاند از یک عدد توپ ،یک چوبدستی و تعداد چهار تا شش
بازیکن که به دو دسته تقسیم میشوند .بعد از انداختن سکه و مشخصشدن گروه شروعکننده ،دو عدد سنگ انتخاب میشوند
که یکی از آنها در محل گروه شروعکننده که مقر اصلی بازی نیز هست قرار داده شده و سنگ دوم در محل استقرار گروه
دوم که در اصطلاح «قله» نام دارد قرار میگیرد .نفرات دستة دوم که به آنها نفرات «زیربار» بازی میگویند در فاصلههای
معین در اطراف «قله» آرایش میگیرند.
گروه شروعکننده یکبهیک شروع به زدن توپ میکنند .اگر برد توپ دورتر از قلة گروه حریف باشد ،پرتابکننده میتواند
خود را به قله برساند ،ولی اگر نتواند باید در محل خود باقی بماند تا نفر بعدی گروه به توپ ضربه بزند و در صورت برد بیشتر
از قله او نیز میتواند همراه با نفر زننده توپ به قله برود .هر نفر حق زدن یک ضربه را دارد و تنها نفر آخر است که میتواند
سه ضربه بزند .این روند به همین صورت ادامه مییابد مگر اینکه هیچیک از نفرات گروه شروعکننده نتوانند به توپ ضربه
