Page 212 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 212
تاریخ،فرهنگوهنراستانکهگیلویه وبویراحمد
بغداد ،در سال 354ق .عراق را به قصد اَرجان ترک کرد و در آنجا ،به مدت چند ماه از محضر
ابوالفضل بن‌عمید ،فرماندار اَرجان استفاضه کرد (کرمر )97 :1375 ،و حتی در این زمان،
ابوالفرج حسین بن محمد هندو ،شاعر و ادیب معروف به ابن هندو ،در شهر اَرجان می‌زیست
و احتمال ًا در دستگاه ابن عمید ،مشغول خدمت بوده است (فدایی‌عراقی .)319 :1383 ،پیش
از این دو تن نیز ،قاضی شیعه‌مذهب ،ابوبکر محمد بن عمر بن سلام بن براء تمیمی ،معروف
به ابن جعابی ،در سال 348ق .در این شهر نزد ابن عمید ،مشغول خدمت بوده است (همان:
)172و ابوالوفاء بوزجانی که در رشته‌هایی مانند نجوم ،ریاضیات و سیاست تخصص داشت
در مسیر حرکت به بغداد پیش از سال 358ق ،.با ابوحیان توحیدی (ادیب ،فقیه ،فیلسوف و
متکلم ،که در بغداد به کار استنساخ کتاب پرداخت) در شهر اَرجان دیدار داشته است (همان،
.)96در کتاب تاریخ گزیده نیز ،از شیخ بندار ابوالحسن شیرازی نام برده شده است که در سال
353ق .در زمان خلیفه مطیع عباسی در اَرجان درگذشته است و از سخنان وی نقل شده است:
«با مبتدعان صحب تکردن ،اعراض بار آورد از حق .دست بدار از آنچه دوست داری از دنیا»
(مستوفی .)656 :1362 ،وی از شیوخ صوفیه ،همنشین شبلی و ابوالحسن اشعری دانسته شده
است که همة مال خود را ،در راه صوفیان و محتاجان صرف کرد و زندگی را با زهد و قناعت
گذرانیده است (تهامی .)675 :1385 ،حضور این همه عالم و دانشمند ،گویای جایگاه علمی،
فرهنگی و ادبی شهر اَرجان ،در دورة آل‌بویه است.
از نشان ههای حضور داعیان اسماعیلی در فارس و اَرجان ،پیش از حسن صباح و تشکیل
دولت نزاری ،یعنی نیمة اول سدة پنجم قمری ،به ظاهرشدن هفت امام یها در فارس و
اسماعیل یشدن ابوکالیجار بویهی حاکم فارس و ارجان (440-415ق ).و شماری از سپاهیان
او اشاره م یشود که توسط داعی ابونصر بن عمران ،به این فرقه گرویده بودند (اب نبلخی،
.)119 :1385ردپای حضور اسماعیلیان در سدة چهارم هجری از حضور اب نحوقل در بلاد
ایران ب هخصوص در جنو بغربی ایران و کوره اَرجان دریافت م یشود و او در اثر خویش با
عنوان صورةالارض ،اطلاعات ارزند‌های درخصوص قرمطیان و ارتباط آ نها با فاطمیان ،در
اختیار خواننده قرار م یدهد( .لوئیس ،)123-120 :1396 ،ضمن اشاره به اشارات و آگاه یهای
اب نحوقل درخصوص ساخت سیاسی قرمطیان و درآمد مالیاتی آنان ،معتقد است که او ب هشدت
طرفدار فاطمیان اسماعیل یمذهب بوده است (همان .)23 :گفتنی است ،بسیاری از جا ینا مها و
نواحی کوره ارجان ،برای نخستی نبار توسط او در نقشة جغرافیایی منطقه ،مشخص شده است
210
